- Hayat problem çözme işidir.
- Problemlere çözüm için sürekli eğitim gerekliliği vardır. Eğitimin konusu probleme göredir.
- En önemli eğitim sistemi tanıma eğitimidir.
HAYAT PROBLEM ÇÖZMEKTİR
Pratik olarak “yaşam = problem” dir. İnsan doğar doğmaz üstüne problem yağmaya başlar. Oluşan problemlere bilinçli veya bilinçsiz getirdiği çözümlere göre yaşamı şekillenmeye başlar.
Birinci amaç kendini belirli bir seviyede tutmadır. Sağlık ve yaşam standardı olarak. Kişi bunu amaç edinmese bile bu otomatik olarak ona amaç tanımlanmıştır. Bu seviyeyi sağlamazsa sürünür ve sonunda ölür.
Bu doğuştan otomatik tanımlı birinci amaca ulaşmak çok zor değildir. İnsan her gün su içer, iki üç günde bir yemek yerse hayatına devam edebilir. Zaten dünyada milyonlarca insan günlük 1 dolar maliyetle yaşamına devam etmektedir.
Sonra diğer amaçlar belirir. Bunlar arzular ve ortam koşullarından kaynaklanan problemlere dayanır.
ÖĞRENİLMESİ GEREKENLER MESELESİ
Bazı konular tarih, matematik, türkçe, fen bilgisi gibi zorunlu ders olarak okutulur. Bunların öğretilmesinin gerekliliği tartışmasız anlaşılmıştır. İlkokulda, ortaokulda, lisede hatta üniversite de bunlar tekrar tekrar öğretilir.
Ve unutulur. İnsan unutkandır. Unutur. Bu insanın doğasının parçası olduğuna göre bu da hesaba katılmalıdır.
Öğretilmesini ve asla unutulmaması için sürekli tekrar edilmesinin gerektiği başka konular da vardır.
Bunların bir kısmını din halletmiştir. Örneğin seni cumaya çağırır. Aynı şeyleri söyler,söyler,söyler. Hatırlatır. Sen hep unutursun.
Fakat insanoğlunun üzerinde eğitim alması ve normal yaşamı ve iş yaşamında aklında olması gereken ve hatta periyodik olarak hatırlaması gereken bir iki ince konu daha vardır.
Bunlardan birisi beslenmedir. Neyse ki bu aşırı önemli konu gündemdedir ve orada burada üzerinde konuluşmaktadır.
SİSTEMİ TANIMA EĞİTİMİ
Bütün Sistemler Kurallarla İşler
Hepimizin son derece iyi bir şekilde bildiği bir gerçek evrenin kurallarla işlediğidir. Kimileri bu kuralları (okul vb. ortamlarda) yakından tanıma imkanı bulmuştur.
Kurallar evrendeki hareketi en makro seviyeden en mikro seviyeye, yani galaksilerin hareketinden, atom çekirdeğindeki hareketlere kadar sarar. Hiçbir kuralsız hareket yoktur.
Bunun yansıması olarak kurallar sadece elektrik, mekanik, optik vb. başlıklı konular için söz konusu değildir. İnsanların iletişiminde, sosyal olayların işleyişinde de gözlenebilen ama fizik veya kimyadaki kadar net açıklanamamış kurallar vardır.
Aslında kuralları fizik kimya diye ayıran, daha genel bir kurallar bütünü çıkaramayan insandır. Daha üst düzey düşündükçe kuralların daha bütün olduğu görülür. Yani fiziksel bir sistemin hareketi ile sosyal bir sistemin (aile, şirket vb.) hareketinin aynı temel prensiplere dayandığına dair emareler görülür.
Kuralları Kavrayan Sistemi Kontrol Eder
Isı örneği.
Bir mıknatısı bir sarmal tele yaklaştırınca telde bir akım oluşur. Telde oluşan akım mıknatısın tel üzerinde oluşturduğu magnetik kuvveti yok edecek bir magnetik kuvvet oluşturmaya yöneliktir. Buna Lenz kanunu denir.
Bu tabiatın işleyişine dair bir kuraldır. Bunu bilen mıknatısı tele yaklaştırıp uzaklaştıran bir mekanizma yaparak telde sürekli elektrik akımı oluşturup bu akımla örneğin bir lamba yakabilir.
Bir devrede direnç arttırılırsa akım azalır. Bunu bilen akımı arttırmak istediğinde direnci arttırmaz, azaltır.
Kavranmış Kuralların Kullanılmasına Engel Teşkil Eden Faktörler Vardır
Bu, örnek olarak, bildiğin halde yapamama veya yapmama durumudur.
Cemal yolda giderken bakıyor ki Temel kendini bacağından asmış. “Ne yapıyorsun” diyor. “İntihar ediyorum” diyor. “E o öyle olmaz boynundan asacaksın” diyor. “Öyle nefes alamıyorum” diyor.
İşte apaçık bilinen kuralların uygulanmasında bile böyle bulanık durumlar vardır.
- Duygusal problemler
- Hedefe odaklılıkta eksiklik
- Sistemi tanımama ve kuralları kavrayamama
- Veya kavrasa da hesap hatası yapma
- Kuralın icrası için gerekli fiziksel veya ruhsal yeterliliğe sahip olmama
vb. unsurlar bu bulanıklıkları oluşturur.
Göründüğü Gibi Olmama Durumu
Bu durum yine kuralların iyi anlaşılıp kullanılması ile ilgilidir. Yüzeysel bakış ilk akla gelen pratik çözüme yönelir. Ama bu onu amacına ulaştırmayacaktır. Çünkü o amaç referans alındığında hatadır.
· Henry Ford işçinin saat ücretini 2.5dolardan 5 dolara çıkardı. Batarsın dediler. Karı ikiye katladı.
· Ucuz ayakkabıya para vermeme mantığı. Az harcadım sanırsın ama çok harcarsın.
· İki gün aşırı çalışıp yorgun düşerek, üç gün düşük performansta çalışma. Çok iş yaptım sanırsın, toplamda az iş yaparsın, iş kaliten düşer.
Spesifik Bir Prensip: Etki-Tepki
Tüm bu anlattıklarımızı toparlayan bir örnek.
Tabiatta, bir etkiye onu nötralize etmeye yönelik bir tepki durumu vardır.
Lens kanunu bunun magnetizmadaki örneğidir. Le Catelie prensibi kimyadaki örneğidir.
No comments:
Post a Comment